درگذشت لطفعلی عسکرزاده دانشمند سرشناس ایرانی‌

لطفعلي عسكرزاده، بنيانگذار منطق فازي كه بسياري تكنولوژي هوش مصنوعي در دنيا را مديون تئوري او با نام «منطق فازي» مي‌دانند، روز گذشته درگذشت. البته خارج از ايران او را بيشتر به نام «پروفسور زاده» مي‌شناسند، شايد در ميان ايرانيان چندان شناخته‌شده نباشد اما جامعه علمي همواره از او به احترام ياد كرده است. او كه گاهي به نام «لطفي زاده» هم شناخته و معرفي شده است، سال 1299در باكو از پدري ايراني متولد شد. پدرش كه ‌ روزنامه‌نگار بود، وقتي لطفعلي 10سال داشت به ايران بازگشت و چند سال بعد فرزندش را در دبيرستان البرز نام‌نويسي كرد. لطفعلي‌ عسكرزاده چند سال بعد در كنكور سراسري موفق شد با رتبه دوم و در رشته برق و الكترونيك دانشگاه تهران پذيرفته شود. اين پايان تحصيلات او در ايران بود و براي دوره فوق‌ليسانس به آمريكا رفت تا از انستيتوي تكنولوژي ماساچوست فوق‌ليسانسش را بگيرد و چند سال بعد هم مدرك دكتري‌اش را از دانشگاه كلمبيا گرفت. دعوت مجامع علمي از او براي تدريس، سفرش از ايران را بي‌بازگشت كرد. وقتي فقط 40سال داشت رياست دانشكده برق دانشگاه بركلي را عهده‌دار شد. پروفسور لطفي‌زاده بيشتر از هر چيز به‌دليل كشف و ابتكار تئوري «منطق فازي» شهرت جهاني دارد. او در مقاله علمي كلاسيك كه در سال ۱۳۴۳ به چاپ رسيد، مفهوم مجموعه فازي را كه مبتني بر تئوري تجزيه و تحليل سيستم‌هاي پيچيده است، براساس زبان طبيعي معرفي كرد. درباره اهميت تئوري او فقط كافي است همين را بدانيد كه پس از معرفي تئوري فازي، بيش از ۱۱۱ هزار مقاله علمي توسط دانشمندان جهان درباره منطق فازي و كاربردهاي گسترده آن در نشريات علمي منتشر شده و حدود هزار درخواست ثبت اختراع در اين زمينه در ژاپن و ساير كشورهاي مختلف جهان ثبت شده است.

• منطق فازي چيست؟

منطق فازي از منطق ارزش‌هاي «صفر و يك» نرم‌افزارهاي كلاسيك فراتر رفته و درگاهي جديد براي دنياي علوم نرم‌افزاري و رايانه‌ها مي‌گشايد، زيرا فضاي شناور و نامحدود بين اعداد صفر و يك را نيز در منطق و استدلال‌هاي خود ناديده نمي‌گيرد. منطق فازي از فضاي بين دو ارزش «برويم» يا «نرويم»، ارزش‌هاي جديد «شايد برويم» يا «مي‌رويم اگر» يا حتي «احتمال دارد برويم» را استخراج كرده و استفاده مي‌كند. همين تئوري ساده مورد استفاده شركت هيتاچي ژاپن براي كاهش حركت‌هاي قطار و صرفه‌جويي در مصرف برق شده است. منطق فازي بسيار سريع در تكنولوژي دستگاه‌هاي صوتي و تصويري ژاپني‌ها راه يافت و به كاهش لرزش دست هنگام فيلمبرداري كمك كرد.